PANİK ATAK NEDİR?

Yan tarafta fotoğrafını gördüğünüz mitolojik varlığın ismi Pan. Pan, vahşi yaşamın, çobanların ve kırların tanrısı olarak görülmekteymiş Antik Yunanistan'da. Üst vücudu insan, bacakları keçi olan ve keçi boynuzlarına sahip bir yapısı olduğu düşünülmüş. Korkutucu bir havası var kısacası ki kendisi de hayvanları ve insanları korkutmayı severmiş. Birdenbire karşısına çıktığı canlıların dehşet içerisinde kaçışması hoşuna gidermiş Pan'ın. Pan ile karşılaşan canlının telaş, dehşet, korku içerisinde oradan oraya koşması ise panik olarak adlandırılmış. Panik kelimesinin kökeni işte buradan gelmekte. Peki korkan,dehşete düşen her canlı kaçar mı?

Korkan her canlı kaçmayabilir. Bazıları savaşır, korku nesnesi ile mücadele eder bazıları ise dona kalabilir, ölü takliti yaparlar. Diyelim ki karşınıza birden çıkan bir kaplan var. O anda savaşmaya, kaçmaya ya da ölü takliti yapmaya hazır olmak için kaslarınız kasılır, daha çok ışık almak için göz bebekleriniz büyür, kalp atışı hızlanır dolayısı ile terlemeye başlarsınız, vücudunuz sizi hafifletmek için sindirim sisteminizi hızlandırır ve tuvalet ihtiyacı hissedersiniz ki kaçarken ağırlıklardan kurtulun, adrenalin salgılanır bedeninizde ki bayılmayın-av olmayın. Şimdi bunlar fiziksel belirtiler. Duygusal belirtiler neler olabilir diye düşünürsek net olarak korku diyebiliriz. Peki ya bu duyguya neden olan düşünce ne olabilir? Bir çok kişi öleceğim diye düşünür. Bazıları nasıl kurtulabileceğini düşünür. Çaresizim diye bir düşünce geçebilir akıldan. Bunların hepsi bir kaplan ile karşı karşıya geldiğinizde doğal olarak hissedeceğiniz duygu, düşünce ve fiziksel semptomlardır. Hayatta kalma mekanizmanızdır. Karşınızda sizi öylesine dehşete düşürecek bir nesne yokken bu düşünce-duygu ve davranış döngüsüne girmenize ise panik atak olmaktadır.

Örneğin panik atakta yaşanan fiziksel semptomların hemen hemen hepsi spor salonunda da yaşanırken neden spor salonunda korkuya kapılmayız? Çünkü beklentimiz zaten o semptomları yaşamak yönündedir. Yani beklentiler ile yaşananlar uyumlu olduğunda korkacak bir durum görmeyiz ancak panik atak beklenmedik yerde ve zamanda yaşanmaktadır ve ortada gözle görülür bir neden çoğu zaman olmaz.

Hemen hemen her insan hayatında bir kez panik atak geçirir ancak bunu anlamayabilir ya da hafif geçirebilir. Panik atak bu insanlar için çok da korkutucu bir tecrübe olmayabilir ve hayatlarına devam edebilirler. Ancak aksine çok korkutucu, dehşete düşüren bir deneyim de olabilir. Ve kişi belki de en fazla bir dakika yaşadığı panik atağı günlerce, haftalarca düşünebilir ve ne zaman tekrarlayacak diye bir düşünce içerisine girebilir. Tekrar panik atak geçireceğim, geçirirsem ne yaparım, ne zaman geçiririm, ölecek miyim, kalp krizi mi geçiriyorum, bayılacak mıyım gibi düşünceler kişinin zihnini meşgul edebilir. Tekrar panik atak yaşayacak mıyım korkusu ve düşüncesinin sürekli olması ve kişinin işlevselliğini bozması Panik Bozukluk olarak tanımlanır. Üstelik bu düşünceler kişinin güvenli ortamını terk edememesine, dışarı çıkamamasına, toplu taşıma kullanamamasına ve hatta kişisel taşıtlarını dahi kullanamamasına sebep olabilir. Farklı bozukluklara da yol açabilir. Sürekli panik atak geçirecek miyim düşüncesi ve korkusu kişiyi strese sokar. Strese girmiş kişinin kalp atışları hızlanır, terlemeye başlar, nefes alıp verişi düzensizleşir. Ve bu düşünce tekrar panik atak geçirmesine sebep olabilir. Bu durum bir döngüye girebilir.

Peki ne yapmalıyız, ne yapabiliriz?

• Sadece panik atağın sizi öldürmeyeceğini, bayıltmayacağını bilin.

• Panik atağın doğal bir mekanizma olduğunun farkına varın.

• Asıl problemin panik atak değil, panik bozukluk olduğunu fark edin.

• Ve en önemlisi BİR UZMANA BAŞVURUN.

Bir uzmana başvurun çünkü panik atağı ve panik bozukluğu kontrol altına alıp, mümkünse tekrarlamamak üzere yok etmenin en önemli iki yolu: ilaçlar ve psikoterapidir. Sadece ilaç kullanımı işe yarayabilir ama herkeste yarayacağının garantisi yoktur. Aynı durum psikoterapi için de geçerlidir. Ancak hem ilaç hem psikoterapi birlikte olduğunda görülecek etki kat ve kat artmaktadır. İlaç, semptomlarınızı kontrol altına alırken; psikoterapi, zihninizde sizin panik atak geçirmenize neden olan şeyi-çoğunlukla bir ya da bir kaç düşünceyi- keşfetmeyi amaçlar. Böylelikle semptomlar ortadan kalkarken siz panik atağın sebeplerini keşfetmeye ve farkındalığınızı arttırarak bu sebepleri hayatınızdan çıkartmaya başlarsınız.

Panik atak ve panik bozukluk hayatınızı kötü etkileyebilecek durumlardır ancak doğru ilaç tedavisi ve psikoterapi ile rahatça üstesinden gelinebilecek bir durumdur.