ÇOCUKLARDA OYUNCAK SEÇİMİ VE ÖNEMİ

Çocuklar için öğrenmenin çeşitli yolları vardır. Bunlardan biri de sosyal öğrenmedir. Sosyal öğrenme kısaca çocukların gözlemleyerek ve taklit ederek öğrenme şekilleridir. İnsanın öğrenmeye en açık olduğu dönemler ise çocukluk ve ergenlik dönemleridir. Çocuklukta önemli bir husus çocukların güçlü bir hayal gücüne sahip olmalarıdır.

Hayal gücü çocuklar için önemli bir yer tutar. Çocuklar role bürünmeyi severler. Büründükleri rollerde kendilerine eşlik eden oyuncaklar önemli bir yer tutar. Bazen role göre oyuncak seçerlerken oyuncağa göre rol seçtikleri de görülmektedir. Her iki durumda da oyuncaklar önemli bir yer tutar. Eğer ki çocuk, tabanca ya da kılıç gibi savaşta kullanılan öğelerle oynarsa, öldürmek ya da silahlar o çocuk için zamanla normalleşecektir. Diğer açıdan eğer çocuk fiziksel özellikleri toplum standartlarına göre düzenlenmiş bebeklerle oynarlarsa, çocuk için ideal olan - kendisini özdeşleştirdiği- o bebek olacağından, büyüdüğünde kendine ya da başkalarına olan bakış açısı kilo ve güzellik perspektifinden olabilir.

Peki ya çocuğu yukarıda bahsedilen oyuncaklardan uzak tutarken hangi oyuncaklar, nasıl oyunlar seçilmeli? İlk kural, çocuğun yaşına uygun oyuncak seçimi olmalıdır. 3 yaş altı çocukların küçük parçalı oyuncaklarla oynaması tehlikeli olabilir. Diğer bir dikkat edilmesi gereken nokta, oyuncağın sevgiden başka verdiği bir mesaj olmaması gerektiği. Tabancalar, kaslı savaşçılar, manken bebekler yerine bez bebekler, arabalar, yap-bozlar, boyama kitapları çocuğun oynayıp vaktini kaliteli şekilde değerlendireceği oyuncaklar ve uğraşlar arasında sayılabilir. Ayrıca dikkatini odaklamada, öğrenmede ve yaratıcı düşüncesinde gelişme sağlayan legolar, alfabe küpleri de çocuğun gelişiminde önemlidir. Ancak şunu da vurgulamak gerekli ki çocuğun tek başına oynadığı oyunların önemli olması kadar anne ve babasıyla oynadığı oyunlar da çocuğun gelişimi açısından fazlasıyla kıymetlidir.

Çocuk ilgiden ve sevgiden yoksun şekilde büyürse, yetişkinlik döneminde psikolojik problem geliştirme olasılığı artar. Çocuklarla ilgilenmek onlarla oynamak demek ellerine telefon verip kenara çekilmek demek değildir. Çocuğunuza vakit ayırın. Belli bir yaşa geldiğinde birlikte uçurtma yapmaya çalışın. Başarılı olmanız önemli değil, burada hedeflenen şey birlikte- takım çalışması içerisinde bir şeyleri gerçekleştirmek. Uçurtma sadece bu takım çalışmasının bir çıktısı. Önemli olan varılan yer değil, yolun kendisidir. Bırakın parmağına kıymık batsın, eli çekiç tutsun, makas tutsun. Uçurtma yapacak boş vaktiniz olmayabilir ancak çocuğun oyununa dahil olmanız için tek yol bu değildir. Kendiniz oyunlar üretebilirsiniz. Evdeki her şey ama her şey çocuk için bir oyun malzemesi olabilir. Bunun için bir sepet mandal yeterli olacaktır. Mandalları yere döküp çocuğa renklerine göre ayırmasını isteyebilirsiniz. Ardından odada mevcut renklerden başka nesneler göstermesini isteyebilirsiniz. Hatta bunu 5 kırmızı mandal varsa 5 nesne göster şeklinde de zorlaştırabilirsiniz. Böylelikle çocuk bir problemle karşılaşacak ve problemi çözmeye uğraşacaktır. Hem renkleri hem sayıları öğrenecektir. Ardından işin içine hayvanları da katabilirsiniz. Bir başka gün birlikte rüzgargülü yapabilirsiniz. Bir başka gün yine birlikte kağıttan gemi yapıp bir kase suda saatlerce oynamasını izleyebilirsiniz. Zamanla rüzgar gülünü ya da gemiyi çocuğa yaptırabilirsiniz. Çocuğa boyatabilirsiniz. Kurduğunuz oyunu çeşitlendirmeniz ve her seferinde çocuğun önüne farklı bir zorluk vermeniz çocuğun bilişsel yeteneklerini olumlu yönde etkileyecektir. Çünkü zeka, problem çözme yeteneğidir.

Çocuğun televizyon, telefon ve bilgisayar ekranına çok fazla maruz kalması ve bunun küçük yaşlardan beri olması çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. O süreç içerisinde çok daha farklı ve yararlı şeyler yapabilecekken çocuk o vaktini bir kutuya bakarak harcıyorsa bu kesinlikle çocuğun suçu değildir. Çocuğa renkleri, sayıları, şekilleri, hayvanları, bitkileri kısaca hayatı öğretecek ve bir yandan yaratıcılığını geliştirecek oyunlar, aktiviteler ve oyuncaklar öncelikli seçiminiz olmalı.

Zeka gelişiminin ve sağlıklı bir psikolojinin başlangıcı çocukluktadır. Çocuk ne kadar farklı uyarana maruz kalırsa, hayal gücünü ne kadar fazla kullanıp değerlendirirse zekası o kadar artar, kendisine güveni geliştirir ve yetişkinlikte psikolojik bir problem geliştirme olasılığı bir o kadar azalır.